Gabriela Anna Kownacka z domu Kwasz (ur. 25 maja 1952 we Wrocławiu, zm. 30 listopada 2010 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i telewizyjna, w latach 1999–2008 aktorka Teatru Narodowego w Warszawie.

W 1971 ukończyła III LO we Wrocławiu i zdała maturę. W tym samym roku dostała się na wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Będąc na pierwszym roku studiów, zagrała rolę Zosi w Weselu Andrzeja Wajdy.

Dyplom ukończenia PWST otrzymała w 1975 z tytułem magister sztuki aktor dramatyczny. W tym samym roku zaangażowała się do Teatru Kwadrat w Warszawie, gdzie zadebiutowała tytułową rolą w sztuce Pepsie, Pierrette Bruno w reżyserii twórcy i dyrektora tego teatru Edwarda Dziewońskiego. Występowała też w Teatrze Telewizji: w 1975 zagrała rolę Maggie w sztuce Arthura Millera Po upadku w reżyserii Andrzeja Łapickiego, zaś w 1976 wystąpiła w roli Marysi w sztuce Roberta Thomasa "Spółka morderców" w reżyserii Edwarda Dziewońskiego.

W 1977 otrzymała Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego za rolę Maggie i hrabianki Rity w Trędowatej Jerzego Hoffmana, a w 1979 tytuł Gwiazdy Filmowego Sezonu podczas Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie za rolę Anity w komedii muzycznej Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy.

W 1978 otrzymała od Erwina Axera propozycję angażu do Teatru Współczesnego w Warszawie, a potem w 1983 od Jerzego Grzegorzewskiego, który tworzył zespół po objęciu dyrekcji Teatru Studio w Warszawie.

W latach 1975–1985 była żoną Waldemara Kownackiego. W 1983 urodziła syna Franciszka. W 1998, jeszcze jako aktorka Teatru Studio, zagrała gościnnie w Teatrze Narodowym rolę siostry Dory w Halce Spinozie według Witkacego w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Od 1999 była aktorką Teatru Narodowego.

Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 22 sierpnia 2005 za zasługi w pracy artystycznej została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. W tym samym roku podczas Festiwalu Dobrego Humoru otrzymała statuetkę "Melonika" dla najlepszej aktorki komediowej.

W 2006 odcisnęła swoją dłoń na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd podczas Festiwalu Gwiazd w Gdańsku.

Wystąpiła w ponad 60 rolach Teatru Telewizji i zagrała w ponad 40 spektaklach teatralnych w całym kraju.

Choroba i śmierć

W 2004 aktorka zachorowała na nowotwór piersi. Kilkumiesięczne zabiegi chemioterapii i radioterapii dały pozytywny efekt, dzięki czemu mogła powrócić do pracy na planie serialu Rodzina zastępcza.

Na przełomie maja i czerwca 2008 nastąpił gwałtowny nawrót choroby i stan zdrowia aktorki bardzo się pogorszył. 9 marca 2009 w Teatrze Narodowym odbył się koncert charytatywny, z którego cały dochód został przeznaczony na leczenie aktorki.

Zmarła 30 listopada 2010, po sześciu latach walki z rakiem.

7 grudnia 2010 została pochowana na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli m.in. Maja Komorowska, Joanna Szczepkowska, Piotr Fronczewski, Gołda Tencer, Ewa Ziętek, Marian Opania, Wojciech Malajkat i inni. Aktor Marcin Hycnar odczytał list pożegnalny w imieniu Jana Englerta – dyrektora Teatru Narodowego w Warszawie.

Filmografia

• 1972: Wesele – Zosia
• 1975: Skazany – Kasia
• 1976: Trędowata – Rita Szylinżanka
• 1977: Ciuciubabka – Grażyna
• 1977: Pani Bovary to ja – sąsiadka
• 1977: Rebus – Ania
• 1977: Rekolekcje – Myszka
• 1977: Szarada – Ewa
• 1978: Hallo Szpicbródka – Anita
• 1980: Urodziny młodego warszawiaka – Jadźka
• 1980: Ukryty w słońcu – Joanna
• 1980: Bo oszalałem dla niej – Sylwia
• 1981: Dziecinne pytania – Bożena
• 1981: Przypadki Piotra S. – Prostytutka
• 1981: Spokojne lata – Iza
• 1983: Nadzór – Danusia Wabik
• 1984: Jak się pozbyć czarnego kota – Krystyna Danek
• 1984: Pismak – Maria
• 1984: Zamiana
• 1985: Kronika wypadków miłosnych – Olimpia
• 1985: Ga, ga. Chwała bohaterom – Blondynka z komputera
• 1985: Żaglowiec – Mama Michała
• 1985: Czarny kot
• 1986: Nieproszony gość
• 1987: Hanussen – Żona szefa propagandy
• 1988: Niezwykła podróż Baltazara Kobera – Gertruda
• 1989: Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce – Barbara
• 1989: Yacht – Żona
• 1992: Smacznego telewizorku – Teresa Adler
• 1992: Sauna – Masza
• 1992: Zwolnieni z życia – Elżbieta
• 1993: Nowe przygody Arsena Lupin (Les Nouveaux Exploits d'Arsene Lupin)
• 1995–1998: Matki, żony i kochanki – Dorota Padlewska-Lindner
• 1996: Cesarska tabakierka – Baronowa
• 1996: Dzieci i ryby – Ewelina
• 1996: Drugie zabicie psa – Kobieta
• 1999: Fuks – matka Aleksa
• 1999: Kiler-ów 2-óch – prezydentowa
• 1999–2008: Rodzina zastępcza (od 2004 Rodzina zastępcza plus) – Anna Kwiatkowska
• 1999: Bratobójstwo
• 2001: Pas de deux – Anna Struziakowa
• 2002: Na dobre i na złe – Lidia Kornecka, menadżerka Niki (gościnnie)
• 2003: Powiedz to, Gabi – aktorka
• 2006: Przebacz – Matka
• 2007: Dwie strony medalu – Jolanta Wysocka
• 2007: Niania – ona sama

Polski dubbing

• Filmy
  • 1976: Ja, Klaudiusz − Druzylla
  • 2003: Nawiedzony dwór – Liota
  • 2007: Artur i Minimki – Babcia Arthura
• Gry komputerowe
  • 1999: Baldur's Gate – Viconia
  • 2000: Airline Tycoon
  • 2000: Baldur's Gate II: Cienie Amn – Viconia
  • 2000: Planescape: Torment – Nie-Sława