Gena Rowlands, właśc. Virginia Cathryn Rowlands (ur. 19 czerwca 1930 w Madison, zm. 14 sierpnia 2024 w Indian Wells) – amerykańska aktorka. Matka aktora Nicka Cassavetesa.

Czterokrotna zdobywczyni nagrody Emmy i dwukrotna laureatka Złotego Globu, przeszła do historii kina głównie za sprawą ról w dziesięciu filmach swojego męża, aktora i reżysera Johna Cassavetesa, w tym Kobieta pod presją (1974) i Gloria (1980), które przyniosły jej nominacje do Oscara dla najlepszej aktorki, a za występ w Premierze (1977) otrzymała Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszej aktorki. W listopadzie 2015 dostała honorową nagrodę Oscara za całokształt twórczości.

Życiorys

Urodziła się w Madison w Wisconsin jako córka Mary Allen (z domu Neal), która pracowała jako aktorka pod pseudonimem Lady Rowlands, i Edwina Merwina Rowlandsa, bankiera i senatora stanowego. Jej ojciec był pochodzenia walijskiego, a matka miała miała korzenie angielskie. Miała starszego brata Davida. W 1939 wraz z rodziną przeprowadziła się do Waszyngtonu. W latach 1947–1950 studiowała na University of Wisconsin-Madison. Ukończyła American Academy of Dramatic Arts w Nowym Jorku.

W 1951 wystąpiła w Versailles Night Club Theatre w roli mistrzyni ceremonii w przedstawieniu Wszystko o miłości. W 1953 grała w sztuce off-Broadwayowskiej Niebezpieczny zakątek autorstwa J. B. Priestleya. W 1956 zadebiutowała na Broadwayu w roli dziewczyny w sztuce Paddy’ego Chayefsky’ego Środek nocy.

Jej filmowym debiutem była rola Ginny Fry w komedii romantycznej Wysoki koszt kochania (The High Cost of Loving, 1958) z José Ferrerem. Pojawiła się w westernie Ostatni kowboj (Lonley Are the Brave, 1962) u boku Kirka Douglasa i Waltera Matthau.

Jednak jej najważniejsze ekranowe osiągnięcia związane były w dużej mierze ze współpracą z Johnem Cassavetesem na planie takich filmów jak Cienie (Shadows, 1959), Twarze (Faces, 1968), Dziecko czeka (A Child Is Waiting, 1963) z Burtem Lancasterem i Judy Garland oraz Minnie i Moskowitz (Minnie and Moskowitz, 1971) z Seymourem Casselem. W dramacie Cassavetesa Kobieta pod presją (A Woman Under the Influence, 1974) stworzyła kreację Mabel Longhetti, borykającej się z problemami psychicznymi żony i matki, której mąż (Peter Falk) decyduje się na wysłanie żony do specjalnego ośrodka. Za tę rolę odebrała Złoty Glob dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym, nagrodę National Board of Review, Srebrną Muszlę dla najlepszej aktorki na Festiwalu Filmowym w San Sebastián, a także nominację do Oscara. W dramacie psychologicznym Johna Cassavetesa Premiera (Opening Night, 1977) "Premiera" (1977) wcieliła się w postać Myrtle Gordon, dojrzałej gwiazdy nowojorskich scen. Kreacja Glorii Swenson, żony gangstera, która zmuszona jest z kilkuletnim chłopcem do ucieczki przed mafią w dreszczowcu kryminalnym neo-noir Cassavetesa Gloria (1980) była po raz drugi nominowana do Oscara i Złotego Globu. W komediodramacie Cassavetesa Strumienie miłości (Love Streams, 1984) zagrała postać Sarah Lawson, za którą otrzymała Nastro d’argento dla najlepszej aktorki zagranicznej.

Życie prywatne

W 1953, podczas przesłuchania do American Academy of Dramatic Arts, poznała swojego przyszłego męża, aktora i reżysera Johna Cassavetesa. Cztery miesiące później – 9 kwietnia 1954 zawarli związek małżeński. Mieli troje dzieci: syna Nicholasa Davida „Nicka” (ur. 21 maja 1959) oraz córki – Alexandrę „Xan” (ur. 21 września 1965) i Zoe (ur. 29 czerwca 1970); cała trójka związała się z branżą filmową. Cassavetes zmarł w 1989. W 2012 Gena Rowlands wyszła za mąż za Roberta Forresta.

Zmarła 14 sierpnia 2024 w Indian Wells w Kaliforniii w wieku 94 lat.

Filmografia

• Cienie (1959) jako kobieta w klubie
• Alfred Hitchcock przedstawia (1955-65; serial TV) jako Lucille Jones (gościnnie, 1960)
• Ostatni kowboj (1962) jako Jerry Bondi
• Dziecko czeka (1963) jako Sophie Widdicombe-Benham
• Bonanza (1959-73; serial TV) jako Ragan Miller (gościnnie, 1963)
• Doktor Kildare (1961-66; serial TV) jako Helen Scott (gościnnie, 1964)
• Twarze (1968) jako Jeannie Rapp
• Minnie i Moskowitz (1971) jako Minnie Moore
• Kobieta pod presją (1974) jako Mabel Longhetti
• Columbo jako Elizabeth Van Wick (w odc. pt. Playback z 1975)
• Dwuminutowe ostrzeżenie (1976) jako Janet
• Premiera (1977) jako Myrtle Gordon
• Skok na Brinka (1978) jako Mary Pino
• Gloria (1980) jako Gloria Swenson
• Burza (1982) jako Antonia Dimitrius
• Strumienie miłości (1984) jako Sarah Lawson
• Wczesny mróz (1985) jako Katherine Pierson
• Światłość dnia (1987) jako Jeanette Rasnick
• Historia Betty Ford (1987) jako Betty Ford
• Inna kobieta (1988) jako Marion Post
• Jedna runda (1991) jako Marilyn Bella
• Noc na Ziemi (1991) jako Victoria Snelling
• Szalona w miłości (1992) jako Honora Swift
• Test prawdy (1994) jako Francie Pomerantz
• Neonowa biblia (1995) jako Mae Morgan
• Miłosna rozgrywka (1995) jako Georgia King
• Odmienić los (1996) jako Mildred „Millie” Hawks
• Jak jej nie kochać (1997) jako panna Jane Green
• Paulie – gadający ptak (1998) jako Ivy
• Ulotna nadzieja (1998) jako Ramona Calvert
• Potęga przyjaźni (1998) jako Susan „Gram” Pinneman
• Gra w serca (1998) jako Hannah
• Grace i Glorie (1998) jako Grace Stiles
• Weekend (1999) jako Laura Ponti
• Kolor miłości (2000) jako Georgia Porter
• Szaleństwa Iris (2001) jako Minnie Brinn
• Histeryczna ślepota (2002) jako Virginia Miller
• Złodziej życia (2004) jako Rebecca Asher
• Pamiętnik (2004) jako Allison „Allie” Calhoun
• Klucz do koszmaru (2005) jako Violet Devereaux
• Zakochany Paryż (2006) jako Gena
• Wzór (2005-10; serial TV) jako Erika Hellman (gościnnie, 2006)
• Persepolis (2007) – babcia Marjane (głos)
• Szukając miłości (2007) jako Vivien Wilder-Mann
• Gdyby słońce było Bogiem (2007) jako Melissa Eisenbloom
• Detektyw Monk (2002-09; serial TV) jako Marge Johnson (gościnnie, 2009)
• Agenci NCIS (od 2003; serial TV) jako Joann Fielding (gościnnie, 2010)