Michaił Aleksandrowicz Czechow (cyrylica: Михаил Александрович Чехов; ur. 29 sierpnia 1891 w Moskwie, zm. 30 września 1955 w Beverly Hills) − rosyjski aktor, pedagog i reżyser, bratanek dramaturga Antona Czechowa.

Od 1911 związany z Konstantym Stanisławskim - najpierw jako uczeń, później aktor i bliski współpracownik, kierownik Drugiego Studia MChAT. Pracował z wybitnymi reżyserami swoej epoki - Wachtangowem, Tairowem, Meyerholdem i Maxem Reinhardtem. Wśród najwybitniejszych kreacji Michaiła Czechowa są m.in. Chlestakow, Eryk XIV, Hamlet, Malvolio, Muromski.

Od 1928 aż do śmierci przebywał na emigracji - najpierw w Anglii, później w USA. W Hollywood grał w teatrze i w filmach. Za rolę w "Urzeczonej" Alfreda Hitchcocka (1945) był nominowany do Oscara. Uczył też aktorstwa. Wśród jego uczniów są m.in. Anthony Quinn, Marilyn Monroe, Jack Palance, Martin Ritt, Gregory Peck. Stworzył niezwykle skuteczną, oryginalną technikę aktorską - opisaną w książce On the Technique of Acting - będącą specyficznym rozwinięciem metody Stanisławskiego wzbogaconej podejściem wywodzącym się z jogi oraz antropozofii Rudolfa Steinera. Do pojęć kojarzonych z tą techniką zaliczyć trzeba np. gest psychologiczny albo atmosferę. Technika Czechowa nadal inspiruje wielu twórów - aktorów i pedagogów na całym świecie. W Polsce zyskuje popularność od początku lat 90. XX wieku. Jako pierwszy pisał o niej Mariusz Orski (Notatnik Teatralny nr 1/1991). W 1995 ukazało się pierwsze wydanie przekładu całej książki "O technice aktora" (Wydawnictwo Akasha, Kraków tłum. M.Sołek), ostatnie poszerzone wydanie tej książki w tłumaczeniu i opracowaniu Marka Sołka ukazało się w 2008 r. w wydawnictwie Arche

 

Michaił Czechow (1891–1955)
Syn Aleksandra Czechowa i Natalii Golden. W 1907 r. rozpoczął naukę w szkole teatralnej Małego Teatru w Petersburgu pod kierunkiem Borysa Głagolina i Władimira Sładkopiewcewa. W 1912 r. dołączył do Moskowskiego Teatru Artystycznego (K. Stanisławskiego). W 1921 r. zasłynął rolą Chlestakowa w „Rewizorze“ (reż. Stanisławski i Niemirowicz-Danczenko). W 1922 r. kierował Pierwszym Studiem, które w 1924 r. przekształcono w MChAT 2. W 1928 r. wyemigrował do Niemiec, pracował u Maksa Reinhardta, później w Paryżu i Łotwie. W 1939 r. przeniósł się do USA, założył szkołę aktorską, w której uczyli się Marilyn Monroe, Clint Eastwood, Anthony Quinn. Zagrał w „Uczarowanym“ A. Hitchcocka (1945), nominowany do Oscara. Zmarł w 1955 r. w Beverly Hills. Jego imieniem nazwano Rosyjski Teatr w Rydze. Filmografia (wybór):

• Rosja: „300 lat panowania Romanowów“ (1913), „Człowiek z restauracji“ (1927)
• Niemcy: „Duchy szczęścia“ (1929), „Trojka“ (1930)
• USA: „Pieśń o Rosji“ (1944), „Uczarowany“ (1945), „Rapsodia“ (1954)