Władysław Tarnowski herbu Leliwa, ps. literacki Ernest Buława (ur. 4 czerwca 1836 w majątku Wróblewice koło Drohobycza, zm. 19 kwietnia 1878 u wybrzeży San Francisco w Kalifornii) – polski hrabia, pianista, kompozytor, poeta, dramaturg, tłumacz.

Syn hrabiego Waleriana i Ernestyny Tarnowskich. Wcześnie rozwinął talent, już jako kilkulatek został przypuszczalnie przedstawiony Chopinowi. Kształcił się we Lwowie i Krakowie w gimnazjum i na wydziałach prawa i filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, u D. Aubera w konserwatorium paryskim z przerwą na czas powstania styczniowego (1863–1864, w którym brał udział: pracując w organizacji we Lwowie, zasilającej powstanie i jako tajny kurier między Galicją a Rządem Narodowym w Warszawie oraz zbrojnie i weną pisząc i komponując piosenkę „Jak to na wojence ładnie” popularną do dziś, choć raczej w przeróbkach), I. Moschelesa w grze na fortepianie, E.F. Richtera w kompozycji i F. Liszta, ceniącego jego technikę fortepianowa, którą równał z A. Rubinsteina i H. von Bülowa, a swoje stosunki z nim określał w listach jako przyjacielskie. Zmarł w wyniku ataku serca.

Koncerty we: Wrocławiu 1860 i 1875 (także wykonanie własnych utworów), Lwowie 1875, Wiedniu, Rzymie, Wenecji i Florencji 1872, Paryżu 1873, Grecji, Egipcie, Syrii (których kulturami się fascynował). Podróżował także do Indii i Japonii.

Nadto F. Liszt koncertując w Rzymie wykonywał m.in. utwory Władysława Tarnowskiego.

Kompozycje

• Kameralne:
  • Kwartet smyczkowy D-dur
  • Fantasia quasi una sonata (na skrzypce i fortepian) Skany na Wikimedia Commons
  • Souvenir d’un ange (na skrzypce i fortepian) (Wiedeń około 1876, Wyd. V. Kratochwilla)
• Fortepianowe:
  • 3 mazurki (3 Mazurkas, Wiedeń około 1870, Wyd. Bösendorfera)
  • 2 pieces:
    • Chart sans paroles
    • Valse-poeme (oba Lipsk około 1870, Wyd. Ch. F Kahuta)
  • Impromptu „L’adieu de l’artiste” (Wiedeń około 1870, Wyd. J. Gutmanna)
  • Souvenir de la Canée, (fantazja koncertowa na fortepian)
  • Sonata a son ami Zawadzki (Wiedeń około 1875, Wyd. V Kratochwilla)
  • Grande polonaise quasi rapsodie symphonique (Wiedeń około 1875, Wyd. J. Gutmanna)
  • Extases au Bosphor, fantasie rapsodie sur les melodies orientales op. 10 (Lipsk około 1875 Wyd. Forberga)
  • Polonez dla Teofila Lenartowicza (1872 r.)
  • Marsz żałobny z osobnej całości symfonicznej poświęcony pamięci Augusta Bielowskiego (1876)
  • Andantino pensieroso (opublikowane pośmiertnie w piśmie "Echo Muzyczne", cenz. 17 XII 1878)
• Nokturny i romanse:
  • Nocturne dédié à sa soeur Marie (Wiedeń, wydanie nie datowane)
  • Nuit sombre
  • Nuit claire
• Pieśni:
• Solo: Marsz ułański, zwany też Pieśnią żołnierza, Marszem żołnierzy Langiewicza zaczynający się: „A kto chce rozkoszy użyć”, a dziś bardziej znany ze słów „Jak to na wojence ładnie” (pierwsze publikacje: „Kieszonkowy słowniczek polski z melodiami” Poznań 1889, Wyd. J. Leitgebera i „Piosenka wojenna” Lwów 1908, Wyd. B. Połonieckiego, odpowiednio).
• Z akompaniamentem fortepianu:
  • Cypressen. Fünf characterische Gesänge - 5 pieśni do wierszy Ludwiga Foglara pochodzących z tomiku Cypressen. Dichtungen. z muzyką Władysława Tarnowskiego (Wiedeń 1870, Wyd. Bösendorfera, zbiór zwierający następujące pieśni: Herangedämmert kam der Abend, Die Perle, Die Schwalben, Im Traum sah ich das Lieben, Ich sank verweint in sanften Schlummer; z których na Wikimedia Commons skany: Ich sank verweint in sanften Schlummer),
  • Neig, o Schöne Knospe Skany na Wikimedia Commons
  • Kennst du die Rosen (oba Wiedeń około 1870, Wyd. J. Gutmanna) Skany na Wikimedia Commons
  • Zwei Gesänge mit Begleitung des Pianoforte: I. Du Buch mit sieben Siegeln , II. Ob du nun Ruhst - 2 pieśni do wierszy Ludwiga Foglara (obie Wiedeń około 1870, Wyd. V. Kratochwilla) Skany na Wikimedia Commons
  • Still klingt das Glöcklein durch Felder (Wiedeń około 1875, Wyd J. Gutmanna)
  • Zwei Gresänhe:
    • Klänge Und Schmerzen
    • Nächtliche Regung (Lipsk około 1870, Wyd. Ch. E. Kahnta)
  • Strofa dello Strozzi e la risposttadi Michalangelo (Wyd. Carisch)
• Sceniczne:
  • Achmed oder der Pilger der Liebe (Achmed, czyli pielgrzym miłości, do własnego libretta. Opublikowano wyciąg fortepianowy, Lipsk około 1875, Wyd. R. Forberga, którego skany w zbiorach cyfrowych Österreichische Nationalbibliothek)
  • Karlińscy (muzyka do własnej sztuki teatralnej, Lwów 1874, Wyd. Gubrynowicz i Schmidt)
  • Joanna Grey (muzyka do własnej sztuki teatralnej, Wiedeń 1875, Wyd V. Kratochwilla)
  • Il talismano – Ballet m. Pètipa (R. Drigo), Petersburg, 1889. (Ale wzmiankowany jako autor libretta.)
• Opracowanie etiudy op. 25, nr 7 F. Chopina na wiolonczelę i fortepian (Lipsk 1874, Wyd. B&H)

Utwory literackie

• Poezje:
  • Poezye studenta (tomy 1-4, z lat 1863-65):
    • Poezye Studenta. – Tom 1. (Lipsk 1863 wyd. F.A. Brockhaus),
    • Poezye Studenta. – Tom 3. (Lipsk 1865 wyd. F.A. Brockhaus),
    • Poezye Studenta. – Tom 4. (Lipsk 1865 wyd. F.A. Brockhaus),
  • Krople czary (Lipsk 1865, wyd. Paweł Rhode),
  • Szkice helweckie i Talia (Lipsk 1868 wyd. Paweł Rhode), zawierający: Szkice helweckie, Talia, Krople czary, część III – silva rerum i Różne wiersze.
  • Piołuny (Drezno 1869 druk J.I. Kraszewski),
  • Nowe Poezye (1872 wyd. Księgarnia Seyferta i Czajkowskiego),
  • Kochankowie ojczyzny (poemat) 1872,
  • Praxytel i Fryne. „Ruch Literacki”. 30, s. 53–54, 22 lipca 1876.
  • Pomnik Bielowskiego (1876)
• Dramaty:
  • Izaak (Lwów 1871),
  • W serii: Ernesta Buławy Utwory Dramatyczne:
    • Tom I – Karlinscy. , 1874. Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta. (Do dramatu była dołączona wymieniona uwertura Władysława Tarnowskiego)
    • Tom II – Joanna Grey. , 1874. Księgarnia Gubrynowicza i Schmidta. (Wyd. Lwów, wedle bibliografii podawany jest też rok 1875, z dramatem związana była uwertura Władysława Tarnowskiego, która jednak była dołączana doń później)
    • Tom III – Ostatnie sądy kapturowe i Finita la comedia (wzmiankowane w tomie II, zapewne wydane także we Lwowie przez Gubrynowicza i Schmidta),
  • Achmed, pielgrzym miłości (libretto w j. niemieckim Achmed oder die Pilger der Liebe.),
• Przekłady:
  • Pieśni Osjana, oraz na ich temat: Z dziejów „Ossjana” w Polsce, (wydanie pośmiertne) wyd. M. Arct, Warszawa, 1927.
  • Hamleta W. Shakespeare’a; (ostatnie wydania, to m.in.) Hamlet, królewicz duński” (w opracowaniu Grzegorza Sinko), Zakład Narodowy im Ossolińskich, Warszawa, 1953; oraz Hamlet (w opracowaniu St. Helsztyńskiego), Zakład Narodowy im Ossolińskich, Wrocław, Kraków, druk 1971.
  • Fr. Brendel’a:
    • Grundzüge der Geschichte der Musik, z dodatkami m.in. o muzyce polskiej, znana z tłumaczonego tytułu: „Zarys historii muzyki” (5 tomów, Lipsk 1866),
    • Liszt jako symfonik, skreślił dr. Brendel, z dodatniem artykułu krytyczno-muzykalnego Ludwika Leona Gozlana spolszczył W.T. (Lwów 1870).
  • L. Foglar Męczennicy fantazji. Nowela, w piśmie „Świt”, 1872, nr 6-14.
  • Cyd, według romancero hiszpańskiego z przekładu Herdera. Cyd pod Ferdynandem Wielkim część 1, „Świt”, 1872, nr 17-26. Skany na Wikimedia Commons
  • Angelo de Gubernatis. Maja. „Ruch Literacki”. 2, 1875. (także: Angelo de Gubernatis’a Maja, Lwów 1876, Wyd. Gubrynowicz i Schmidt), wydanie osobne (Gubrynowicz i Schmidt, Lwów 1876) z dodatkiem poematu Piękność Władysława Tarnowskiego
  • • Hektora Berlioza:
      • Hektor Berlioz. Nowela przeszłości. 1555. Pierwsza opera.. „Ruch Literacki”. 2, 1876. (utwór jest pierwszym z Les Soirées de l’orchestre, tj. Wieczorów Orkiestry Hektora Berlioza (lwowski Ruch Literacki, tom z 1 połowy roku 1876, s. 81-84.)
      • Grand traité d’instrumentation et d’orchestration modernes pod tłumaczonym tytułem: „O instrumentacji”.
    • Bohaterowie Grecji Eugeniusza Yeménis (lwowski Ruch Literacki, w tomie z 2 połowy 1876 r., s. 57-58, 72-73, 90-91, 105-108, 119-120, 135-136, 153-154, 169-170, 184-185, 200-201, 216-217, 233, 246-247, 264-266, 280-281, 295-296),
    • Poza wymienionymi, tłumaczył także m.in. Maximiliana Berna, Petera Corneliusa, H. Heinego, W. Irwinga i P. Shelleya.
  • Wydawca i redaktor dokumentów z Archiwum Wróblewieckiego:
    • Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt I (pierwodruk: Poznań 1869, wyd. autora, dla Komisu Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego, drukarnia J.I. Kraszewskiego w Dreźnie) zawierający: Urszula z Ustrzyckich Tarnowska. Wspomnienia damy polskiéj z XVIII. wieku, Kazimierz Ustrzycki. Hymn na stuletnią obronę Wiednia. Jan Henryk Dąbrowski. Proklamacya Generała Dąbrowskiego, Stanisław Górski. Tomicyanów ustęp, r. 1536–1537..
    • Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt II (Lwów 1876 druk K. Piller) zawierający: „Pamiętnik damy polskiej” Urszuli z Ustrzyckich Tarnowskiej[31];
    • Archiwum Wróblewieckie – Zeszyt III (Lwów 1878 wyd. Karol Wild) zawierający: Listy: Ignacego Potockiego, Katarzyny z Potockich Kossakowskiej, Juliana Ursyna Niemcewicza;
    • Urszula z Ustrzyckich Tarnowska. Król Hieronim w Warszawie w 1812 roku. „Ruch Literacki”. 30, s. 54–55, 22 lipca 1876. (jako niepublikowane uzupełnienie Archiwum Wróblewieckiego).

Jego wiersze i teksty utworów muzycznych, artykuły, recenzje utworów literackich i kompozycji muzycznych ukazywały się w licznych pismach (m.in. w Ruchu literackim i Tygodniku ilustrowanym, Gazecie Narodowej, Dzienniku Literackim, Dzienniku Poznańskim, Gazecie Polskiej ukazującej się w Chicago, Mrówce, Świcie, Tygodniu Politycznym, Naukowym , Literackim i Artystycznym ukazującym się w Dreźnie pod red. J.I. Kraszewskiego) oraz Kłosach.

Władysław był mecenasem sztuki i kolekcjonerem, we Wróblewicach stworzył muzeum, oraz wybudował szkołę i finansował naukę w niej dzieci z Wróblewic.