Wyrok więzienia dla Nicolasa Sarkozy’ego (sprawa libijskiego finansowania) Sprawa libijskiego finansowania kampanii Nicolasa Sarkozy’ego (fr. Affaire de financement libyen de la campagne de Nicolas Sarkozy) to przełomowy i bezprecedensowy przypadek w historii Francji. Były prezydent Francji Nicolas Sarkozy (ur. 28 stycznia 1955 r.) został skazany za przestępczą zmowę związaną z nielegalnym finansowaniem jego kampanii wyborczej w 2007 r. przez reżim libijskiego przywódcy Muammara Kaddafiego.

Sprawa jest częścią szerszego śledztwa w sprawie korupcji i finansowania wyborów we francuskiej polityce, co doprowadziło do skazania Sarkozy’ego, pierwszego powojennego przywódcy Francji, na 5 lat więzienia.

Wyrok ogłoszono 25 września 2025 r., a kara rozpoczęła się 21 października 2025 r.

Tło sprawy Śledztwo rozpoczęło się w 2013 r. pod kierownictwem sędziów Sabriny de Re i Jeana-Françoisa Bohnerta, na podstawie zeznań libijskich urzędników i śledztw francuskich dziennikarzy. Twierdzono, że Sarkozy otrzymał ok. 50 milionów euro od reżimu Kaddafiego na kampanię w 2007 r. w zamian za obietnice dyplomatycznych korzyści, w tym wsparcie Francji dla Libii w polityce afrykańskiej. Środki te miały być przekazywane przez pośredników, w tym byłego premiera Libii Baghdadi al-Mabrouka. Sarkozy zaprzeczał zarzutom, twierdząc, że są one motywowane politycznie i oparte na fałszywych zeznaniach. W sprawie oskarżono także innych, m.in. byłego ministra Claude’a Guéanta i libijskich pośredników.

Proces Proces w Paryżu trwał od grudnia 2024 r. do września 2025 r. Prokuratura podkreślała „wyjątkową powagę” faktów, które „podważyły zaufanie obywateli do demokracji”. Główna sędzia Nathalie Gavarino wskazała na dowody, w tym przelewy bankowe i zeznania świadków. Sarkozy i jego prawnicy utrzymywali niewinność, twierdząc, że dowody są niekompletne i motywowane politycznie przez francuski wywiad (DGSE) i opozycję.

Wyrok 25 września 2025 r. paryski sąd apelacyjny uznał Sarkozy’ego winnym przestępczej zmowy, skazując go na pięć lat więzienia – dwa lata w ścisłym reżimie, a trzy lata warunkowo z dozorem elektronicznym. Nałożono także grzywnę 150 000 euro i zakaz pełnienia funkcji publicznych przez pięć lat. Wyrok wszedł w życie natychmiast, mimo apelacji złożonej przez Sarkozy’ego. Nowe postępowanie spodziewane jest za ok. sześć miesięcy, ale kara jest wykonywana w trakcie apelacji.

Uwięzienie 21 października 2025 r. Sarkozy trafił do więzienia La Santé w Paryżu, stając się pierwszym powojennym prezydentem Francji osadzonym w więzieniu. Został umieszczony w „sektorze VIP” (19 cel z oddzielnym dziedzińcem) dla prominentnych więźniów. Jego cela o powierzchni 9–12 m² ma prysznic, telewizor (za 14 euro/mies.) i telefon. Sarkozy zabrał zdjęcia rodzinne, trzy książki (m.in. biografię Jezusa i Hrabiego Monte Christo) i planuje pisać książkę w więzieniu. Towarzyszyła mu żona Carla Bruni-Sarkozy oraz zwolennicy, skandujący „Nicolas, Nicolas” i śpiewający Marsyliankę. Prawnicy złożyli wniosek o zwolnienie, nazywając uwięzienie „hańbą dla Francji”.

Znaczenie i konsekwencje Ta historyczna sprawa, porównywalna jedynie z procesem Philippe’a Pétaina po II wojnie światowej, wzmogła debaty na temat immunitetu polityków i reform finansowania wyborów. Zwolennicy Sarkozy’ego uważają to za „polityczne prześladowanie”, krytycy – za triumf sprawiedliwości. Sprawa wiąże się z upadkiem Libii po powstaniu w 2011 r., wspieranym przez Sarkozy’ego. Pojawiły się zarzuty, że jego działania przeciwko Kaddafiemu miały na celu ukrycie finansowych powiązań. Na październik 2025 r. brak informacji o wcześniejszym zwolnieniu, apelacja trwa.

Źródła: The Guardian, Reuters, CNN, Associated Press (21 października 2025 r.).

Warunki więzienne Sarkozy jest przetrzymywany w więzieniu La Santé, historycznym obiekcie w centrum Paryża (14. dzielnica), zbudowanym w 1867 r. Po remoncie warunki są lepsze niż w innych francuskich więzieniach. Sarkozy znajduje się w izolowanym skrzydle z 19 celami, oddzielnym dziedzińcem i salą aktywności, by uniknąć kontaktu z innymi więźniami. Jego cela (9 m²) ma prysznic, lodówkę i telefon (monitorowany, z 10 numerami dla rodziny i prawników). Telewizor kosztuje 14 euro/mies. Sarkozy jest izolowany, towarzyszy mu strażnik poza celą, ma godzinę dziennie na świeżym powietrzu i dostęp do sprzętu sportowego. Rodzina może odwiedzać trzy razy w tygodniu; w pierwszym dniu odwiedziła go żona. Sarkozy planuje pisać książkę i deklaruje: „Nie boję się więzienia i będę trzymał głowę wysoko.”

Piszemy historię razem: Ta sprawa to kluczowy moment w historii Francji, odpowiadający na pytania: kto, gdzie, kiedy? Zapraszamy do zapisywania ważnych osób i wydarzeń, by zachować wspólną pamięć.