Próba samospalenia przy Pomniku Wolności
  13 kwietnia 1969 roku, przy Pomniku Wolności w Rydze, student Uniwersytetu Łotewskiego pochodzenia żydowskiego Ilja Ripss próbował dokonać samospalenia, protestując przeciw agresji Związku Radzieckiego na Czechosłowację. 20-letni młodzieniec trzymał transparent z napisem: „Protestuję przeciwko okupacji Czechosłowacji”.
W styczniu 1969 roku Czech Jan Palach w podobny sposób zaprotestował, lecz zmarł z powodu oparzeń, zyskując ogromny międzynarodowy rozgłos, który zmusił społeczeństwa Zachodu do innego spojrzenia na komunizm w okupowanych krajach. Ilja Ripss przeżył, ponieważ płomienie szybko ugaszono. Trafił w ręce KGB, a w postępowaniu karnym stwierdzono, że protestujący musi być przymusowo leczony psychiatrycznie z powodu „schizofrenii” – diagnozy często stosowanej wobec sowieckich dysydentów. Wydarzenie nie zyskało szerokiego rozgłosu. Początkowo w Rydze krążyły plotki, ale później zostało zapomniane, a dziś niemal żaden ryski przedstawiciel tego pokolenia nie pamięta tego incydentu. O wydarzeniu wiedzieli rodacy Ripsa za granicą, dzięki których wsparciu po latach „leczenia” pozwolono mu z rodziną wyemigrować do Izraela.
Już w Rydze Ilja Ripss zasłynął jako wybitny uczeń Emanuela Grinberga. W 1962 roku odbyło się pierwsze Seminarium Teorii Grafów w Rydze, podczas którego pod kierunkiem E. Grinberga student Ilja Ripss badał rozmieszczenie grafu na torusie. W 1968 roku E. Grinberg udowodnił twierdzenie o istnieniu cyklu Hamiltona w grafie planarnym, związane z problemem czterech kolorów w druku map geograficznych.
Po emigracji Ilja Ripss poświęcił się ortodoksyjnemu judaizmowi. Stał się wybitnym matematykiem, wykładowcą akademickim i jednym z najbardziej uznanych badaczy Tory, poszukując matematycznych prawidłowości w starożytnych tekstach. Ilja Ripss, czyli Eliasz Ripss (angielski: Eliyahu Rips, hebrajski: אליהו ריפס), to łotewski Żyd, izraelski matematyk, były sowiecki dysydent, znany z matematycznej analizy tekstu Tory.
13 kwietnia 1969 roku protestował przeciwko okupacji Czechosłowacji, próbując się podpalić przy Pomniku Wolności w Rydze. Życiorys
12 grudnia 1948 roku urodził się Ilja Ripss. Matka Cila, Żydówka z Rygi, była jedyną z dziewięciorga rodzeństwa, która przeżyła wojnę. Ojciec Aron, białoruski Żyd, stracił żonę, dzieci i bliskich podczas okupacji nazistowskiej.
Uczęszczał do 23. Szkoły Średniej w Rydze (obecnie Rosyjska Szkoła Średnia im. M. Łomonosowa w Rydze), brał udział w międzynarodowej olimpiadzie matematycznej. W 1964 roku 15-letni Ilja Ripss został przyjęty na Uniwersytet Łotewski bez egzaminów wstępnych. W 1966 roku w Łotewskich Annałach Matematycznych opublikowano jego artykuł „Uogólnienie twierdzenia Holla dla specjalnych klas lup” pod kierunkiem E. Grinberga.
16 stycznia 1969 roku czeski student Jan Palach podpalił się w centrum Pragi, protestując przeciwko okupacji. Zainspirowany tym, 13 kwietnia 1969 roku Ilja Ripss dokonał samospalenia przy Pomniku Wolności. Pracownicy KGB wyrwali mu plakat i ugasili płomienie.
Ilję Ripsa aresztowano i osadzono w celi śledczej KGB Łotewskiej SRR. 14 kwietnia 1969 roku grupa ryskich studentów żydowskich podpisała list poparcia dla Ripsa, skierowany do studentów na świecie. Informacja o jego czynie szybko dotarła do mediów Zachodu.
13 czerwca 1969 roku KGB Łotewskiej SRR skierowało sprawę Ripsa do sądu, który skazał go na przymusowe leczenie psychiatryczne. Dwa lata spędził w Szpitalu Psychiatrycznym w Rydze, kontynuując naukę matematyki dzięki książkom dostarczanym przez przyjaciół i rodziców. W 1972 roku Ilja Ripss wyemigrował z rodzicami do Izraela, gdzie dołączył do ortodoksyjnej społeczności żydowskiej. W 1975 roku ukończył studia matematyczne na aspiranturze Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie i został tam wykładowcą.
W 1979 roku Ripss otrzymał Nagrodę Erdősa Towarzystwa Matematycznego Izraela za badania w teorii grup geometrycznych. W 1994 roku wraz z D. Victumem i J. Rozenbergiem opublikował w Statistical Science artykuł „Równoodległe sekwencje liter w Księdze Rodzaju”.
Pracuje w Akademickim Instytucie Technologicznym w Holon oraz w Instytucie Matematyki im. A. Einsteina na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. 20 kwietnia 2009 roku odwiedził Pragę, gdzie Ambasada Łotwy zorganizowała przyjęcie na jego cześć. W 2010 roku Ryska wytwórnia filmowa „Film Angels Studio” nakręciła film dokumentalny „Elijahu Rips: samospalenie”. Prace
И. Рипс. Обобщение теорем Л. А. Калужнина и Ф. Холла на некоторые классы луп. Латв. матем. ежегодник, вып. 2, Рига, Зинатне, 1966, с. 282–293.
E. Rips. Subgroups of small cancellation groups. Bull. London Math. Soc. 14 (1982), nr 1, 45—47.
Rips, E.; Sela, Z. Structure and rigidity in hyperbolic groups. I. Geom. Funct. Anal. 4 (1994), nr 3, 337—371.
Rips, E.; Sela, Z. Canonical representatives and equations in hyperbolic groups. Invent. Math. 120 (1995), nr 3, 489—512.
Rips, E.; Sela, Z. Cyclic splittings of finitely presented groups and the canonical JSJ decomposition. Ann. of Math. (2) 146 (1997), nr 1, 53—109.
Sapir, Mark V.; Birget, Jean-Camille; Rips, Eliyahu. Isoperimetric and isodiametric functions of groups. Ann. of Math. (2) 156 (2002), nr 2, 345—466.
Birget, J.-C.; Ol’shanskii, A. Yu.; Rips, E.; Sapir, M. V. Isoperimetric functions of groups and computational complexity of the word problem. Ann. of Math. (2) 156 (2002), nr 2, 467—518.
Literatura
Grūtups, A. (2009). Observators. Ryga: Atēna.